Ghi chép THÔNG MINH

Làm sao để bạn có thể học nhớ bài ngay tại lớp? Làm sao để bạn Take note hiệu quả để dễ dàng review (ôn lại) hiệu quả và nhanh chóng? Làm sao để take note sách chuyên ngành/các khóa học Online trên nền tảng MOOC Course cho hiệu quả?

Cách bạn ghi chép ảnh hưởng cách bạn HỌC/Tư duy và LƯU TRỮ thông tin trong não

Về cơ bản: não (hệ thống liên kết Neuron thần kinh) lưu trữ thông tin giống như hệ thống NHỮNG thành phố trong một quốc gia. Ở đó, các thông tin (một hộ gia đình) liên kết với nhau bởi hệ thống đường xá trong cùng một thành phố (ngành học), và thậm chí là đường cao tốc kết nối các thành phố lại với nhau (đa ngành)

Hãy cũng nhau khám phá cách ghi chép của TIM nhé

1. Flow-based notes

Phương pháp tôi hay dùng là Flow-based Notes. Tôi dùng nó cho cả đi học ở trường, ghi chú khi đi làm, học nội dung ở ngoài hay tự vấn bản thân (Đọc thêm: Truy vấn Socrates)

Tôi vẫn ưa dùng ghi chép bằng tay hơn là đánh máy/app ghi chú trên điện thoại (Vd: Google Keep). Theo các nhà khoa học, dùng tay giúp tập trung và kích thích sự sáng tạo hơn

Đây là các bước tôi thường dùng để ghi chép. Đôi khi, thứ tự các bước được thay đổi cho linh hoạt đôi chút tùy hoàn cảnh.

Title

Trước khi nghe giảng bài ở giảng đường, hay ghi chú các khóa học/video bài học, tôi luôn ghi chú tiêu đề (Title), ngày tháng (Date) và các nội dung/từ khóa chính của bài học đó. Tôi thường dùng viết ĐỎ để ghi to nó lên ở giữa trang Journal.

Điều này giúp tôi tìm kiếm nội dung ghi chú trong Journal cách hiệu quả, kèm ngày tháng.

Nếu tôi biết trước mục lục những nội dung sẽ học/đọc trong phiên đó, tôi sẽ viết các Bullet Point to ra từ đầu.

Nếu môn học/video này có slide đi cùng, tôi IN ra để SKIM (Đọc lướt) qua 1 vòng và KHOANH TRÒN các thông tin (KEYWORDS/Diagram/hình ảnh) quan trọng

*Nếu đó là nội dung cực kỳ quan trọng, tôi sẽ dùng 1 cái Bookmark màu để ghim trang đó lại

FREE-style

Free-style nghĩa là ghi CHỦ ĐỘNG theo CÁCH HIỂU của mình. Nếu nội dung nào đã có trong Slide/sách, thì chỉ viết các NGUYÊN LÝ/công thức chính kèm các LƯU Ý.

Sử dụng các từ khóa và chữ viết tắt. Ghi chú từ khóa chính bằng Tiếng Anh sẽ giúp viết tắt tốt hơn.

Lỗi phổ biến là mình hay ghi chú CHẬM, vì quá ngăn nắp và cầu toàn NGAY TỪ ĐẦU.

Mindmap không tối ưu vì chúng ta dễ TRÌ HOÃN và CẦU TOÀN để những hình ảnh (trên 1 tờ a4 giấy TRẮNG)

Quy tắc là: Không sợ DƠ và KHÔNG cần ghi ngăn nắp theo các dòng kẻ của Journal

Tính hệ thống sẽ được thể hiện SAU khi ghi xong. Tập trung vào việc ghi chép NHANH trước để theo kịp bài học.

Học nhanh là để tiếp thu bài nhanh chứ không phải làm Journal thật hoành tráng cho người khác xem.

Và, mỗi lần tôi đến lớp, tôi không muốn bỏ lỡ những thông tin hữu ích về ai đó, về khoa/trường lớp của mình. Tôi tranh thủ ghi chép lại hết luôn.

Ví dụ: Một thầy khoa tôi đang kể về Giáo sư Peter mà tôi (sau đó) đã xin làm trợ giảng. Ông ấy quá xuất sắc! Journal sau đây giúp bạn dễ hiểu hơn

ICON NICHE

“Picture are thousands of words”

Ngôn ngữ não bộ của bạn ưu tiên “VIDEO” > hình ảnh > chữ viết

Hình ảnh là NGÔN NGỮ GIAO TIẾP ưa thích của bộ não. Icon là hình ảnh tối giản giúp vẽ nhanh nhất, giúp ta ghim kiến thức vào đầu nhanh.

Theo Leonardo de Vinci, đây là bước quan trọng nhất, vì nó kết hợp 2 não bộ (Đọc thêm: Thiên tài). Nó kích thích sự SÁNG TẠO, tạo NHIỀU liên kết thần kinh, kích thích tạo liên kết NHANH hơn và SÂU hơn

Cách luyện tập để vẽ ICON tốt (Symbolism and semiotics)

• Bắt chước (như các trang Journal của Tim)
• Google. Ví dụ: search “icon desk” để biết cách vẽ icon của cái bàn học (Desk)

LINK – FLOW

Các ý tưởng/nội dung ở đây liên hệ với nhau thế nào?

Trong và đặc biệt là sau khi ghi chép, hãy HỆ THỐNG hóa các nội dung bằng:

– Bullet points và Đánh số

– Màu sắc

– Dấu mũi tên (FLOW), gạch chân, gạch ngang/ngoặc đơn bên lề

Tôi dùng quy tắc 3 màu, với tần suất giảm dần như sau:

• Viết chì 2B là tôi dùng liên tục nhất, chiếm 80% thời gian viết.
• Viết mực xanh giúp tôi gạch chân và vẽ FLOW, ghi các tiêu đề, đánh số thứ tự, cũng như take note các ý trong Slides (được in ra)
• Viết mực đỏ giúp tôi KHOANH TRÒN các KEYWORDS/lưu ý quan trọng nhất (*Thi thoảng: tôi vẫn dụng bút highlight màu xanh)

Bonus: Hãy TƯỞNG TƯỢNG cách các NGUYÊN LÝ vận hành thế nào trong thực tế để ghép nối chúng lại với nhau!

Lớp đất đá trầm tích nhìn ở mặt cắt NGANG. Màu xanh là tích tụ dầu khí. Những khái niệm dầu khí rất hàn lâm tôi không muốn hiểu nghĩa (và đôi khi không muốn hiểu Tiếng Việt của nó). Tôi muốn hiểu bằng HÌNH ẢNH và Tiếng Anh luôn. Để khi tôi dạy học chuyên ngành Dầu Khí, tôi nói lưu loát bằng chính Tiếng Anh

Lúc viết Journal để tự vấn (Socrates), tôi cũng viết ra một mạch các câu hỏi (và câu trả lời), sau đó vẽ các FLOW ra để KẾT HỢP/liên kết các ý lại xem có ra ý tưởng mới gì không

{{Ảnh Journal}}

*Tôi cũng thường xuyên KẾT HỢP dùng giấy Sticker Note màu sắc để take note những Ý TƯỞNG và CHECKLIST những việc cần làm. Tôi có thể dán Sticker note vào Journal với nội dung phù hợp

Thùng rác phòng học/làm việc của tôi sau 1 tháng thì đầy sticker notes!

Recall

Nói nôm na là bạn nên ôn lại (review) những gì đã ghi chép trước khi não bộ mình quên tuốt kiến thức.

Việc ôn bài ĐÚNG LÚC chiếm rất ÍT thời gian nhưng lại TỐI ĐA hóa GPA của bạn vì nó vận dụng phương pháp ôn tập cách giãn (Spaced Repetition)

Ôn bài đúng lúc góp phần đưa kiến thức từ trí nhớ ngắn hạn sang trí nhớ dài hạn

Ảnh: Biểu đồ quên trí nhớ của nhà tâm lý học Ebbinghaus

Ôn bài đúng lúc là sau khi học: 15 phút, 24 giờ, 1 tuần. Bạn có thể dùng Flash Card để học, áp dụng hiệu quả với các thông tin rời rạc (như Academic Vocabulary của Ielts)

Bạn cũng có thể ôn tập bằng cách xem lại ghi chú/slide hoặc ở dạng thức hình dung/nhớ lại. Chẳng hạn, trên đường đi học về, tôi hay hình dung lại những gì vừa học (cột mốc: 15 phút). Tối đó hoặc sáng hôm sau tôi ôn bài lần nữa (cột mốc: 24 giờ).

Khi ôn bài, tôi luôn Dùng Bút xanh và đỏ KHOANH NỘI DUNG quan trọng và BỔ SUNG Ý TƯỞNG.

COMPRESSION

Bước cuối là bước rất quan trọng, giúp ta hệ thống lại nội dung quan trọng trong não và lưu trữ chúng (như sắp xếp lại các quyển sách trong ngăn kệ của thư viện)

niệm/vấn đề, bạn hãy TÓM TẮT nó ở nhiều thể loại khác nhau, với nhiều “kích cỡ” khác nhau: sơ đồ dạng chuỗi (Flow-based), Mindmap, Diagraming và/hoặc Checklist.

Trong tháp học tập Bloom, TÓM TẮT là cấp độ số 5 trong 6 cấp độ của kỹ năng tư duy bậc cao (High Order Thinking Skills).

Ví dụ, tóm tắt toàn bộ chuỗi cung ứng của công ty ABC trong 1 slide PowerPoint?

Tóm tắt bí kíp chơi Bida, hay Liên Minh, hay bơi lội trong 1 trang A4/1 trang Journal? Hay bí kíp học nhanh trên một sticker notes?

Hoặc, thậm chí, bạn dùng một vài chữ cái viết tắt để tóm tắt luôn cả thảy (Encoding). Các công thức FAST hay HỌC NHANH 3C là những ví dụ

Tôi ghi chú về kỹ năng viết lách trong 1 sticker note

Ví dụ khác: Tóm tắt 1 quyển sách Tâm lý học dày 600 trang trong 1 trang Journal?

Chẳng hạn, cái 20/80 của các ngành khoa học xã hội như báo chí, nhân sự, văn hóa là tâm lý học. Tâm lý học là một môn rất “khoai”. Tuy nhiên, nhờ bị ép phải TÓM TẮT cả quyển sách “Tư duy nhanh và chậm” dày 613 trang trong 1 trang Journal, tôi có thể giải thích lại phần lớn các khái niệm hàn lâm trong sách cho một người không biết gì hiểu.

[ẢNH JOURNAL]

Sau khi ứng dụng phương pháp ĐỌC NHANH với sách xong, Tôi vẽ ra cái Flow, cái NGUYÊN LÝ LÕI của tâm lý con người là LƯỜI SUY NGHĨ, nên sinh ra là hành xử rất PHI LÝ TRÍ (mà cứ tưởng lý trí) và suy ra 10+ hệ quả chính, cũng chính là luận điểm chính của sách.

DIAGRAMING

Diagraming là kỹ thuật cao cấp của ICON Niche.

Diagraming là những Framework để lưu trữ/tóm tắt thông tin.

Nó NÉN ÉP nội dung ở 1 cái tầm rất ư là TỐI GIẢN

Nó thường dùng các mô hình tâm trí (Mental models) để tóm tắt nội dung. Vậy nên, đọc sách đa lĩnh vực là một cách để rèn luyện tư duy tổng hợp thông tin (và cách ghi chép). Người đọc sâu hiểu rộng giúp họ học nhanh cái mới là vậy.

Có 3 nhóm Diagrams chính mình hay dùng, trong mỗi nhóm có vài loại Diagram nhỏ nữa.

Concepts

LIÊN KẾT

GỐC-CÀNH

Ma trận 2×2

Quy tắc tam trụ

Vẽ BẢN ĐỒ

Vẽ Layout, model

Chart

Biểu đồ

Visual thinking? à “Feeling”

-àAnalytics thinking

Flow

Process/steps/cycles

Ví dụ: PETROLEUM

Khi tôi tự học Dầu Khí trên các khóa học Online, tôi ghi chép chúng bằng các sơ đồ cho dễ hiểu, dùng các chữ viết tắt và các mũi tên để thể hiện TÍNH LIÊN KẾT. Tất nhiên, tôi học bằng Tiếng Anh để hiểu rõ nghĩa nhất chứ dịch sang Tiếng Việt thì nghĩa bị sai nhiều.

HỆ THỐNG HÓA kiến thức bằng cách vẽ ra XÂU CHUỖI toàn bộ theo vòng đời của mỏ dầu. Thể hiện sự LIÊN KẾT giữa các giai đoạn với nhau. Áp dụng thêm kinh tế Dầu khí như Tối ưu hóa thể tích Dầu, Risk Management,.. Tôi tự học vượt khi mới đầu năm 2.

SoP (Standard of Procedures):

KẾT LUẬN

Hãy Ghi chép (HỌC) theo CẤU TRÚC (Elon Musk)

Bạn luôn cần ghi chép có tính HỆ THỐNG những nội dung học với nhau. Dùng những mũi tên để nối các ý

Bạn có thể sử dụng Sơ đồ tư duy (Mindmap), Sketchnotes, viết CHECKLIST hoặc vẽ hình xương cá để TỔNG HỢP những nội dung bạn học. Hãy thể hiện những CẤP ĐỘ nội dung học bằng các đầu mục (Bullet Points) và màu bút.

Các ý phải LIÊN KẾT chặt chẽ với nhau, và có tính TỔNG QUÁT đến CHI TIẾT (mô phỏng cấu trúc neuron não bộ)

Ví dụ: Các bài blog của tôi đều có hệ thống mục lục và luôn liên kết tới các bài blog liên quan khác là vậy.

Những nội dung được liên kết với nhau thì bạn HIỂU SÂU và DỄ NHỚ hơn rất nhiều. Liên kết là nguyên tắc quan trọng nhất trong 7 nguyên tắc của các thiên tài mà

P/s: Hãy đặt câu hỏi cho bài viết này và Tim sẽ trả lời sớm nghen!